نوروز در کردستان(نعمت رحمانی)

ئه‌م ڕۆژه‌ی ساڵی تازه‌یه نه‌ورۆزه‌ هاته‌وه
جێژنێکی کۆنی کورده‌ به‌ خۆشی و به‌ هاته‌وه
مدرنيته و پيشرفت دنياي نوين نتيجه تلاش‌ها و زحمات انسان كهن است
امروزه با مطالعه و بازخواني آداب و رسوم و جشن‌هاي باستاني، مي‌توان دورنمايي هرچند ناقص از مسير پيشرفت انسان غارنشين تا دوره‌ي معاصر را به تصوير كشيد.
نوروز باستاني در تاريخ ملت‌هاي كهن و جديد منطقه از جايگاه شايسته‌اي برخوردار مي‌باشد. موقعيت زماني و آداب و رسوم نوروزي همچون پل ارتباطي مهمي است كه ما را به اعماق تاريخ مي‌برد. هرچند نوروز ميراث باستاني بشر و بويژه عموم ملل آريايي مي‌باشد، اما در كردستان و براي ملت كرد رنگ و بوي ويژه‌اي دارد. لازم به ذكر است كه تحليل اين موضوع مهم در چند سطر قابل فهم نيست. ناچار به شيوه‌اي مختصر به معرفي بعضي از شاخص‌هاي مهم اين ميراث ملي مي‌پردازيم. جايگاه زماني اين جشن كهن بيانگر پايان استبداد سرما و سختي زمستان و نويدبخش بهار شادي و آزادي بوده است. از طرف ديگر آتش‌بازي و جايگاه آتش يادآور كشف اين پديده مهم و تأثير آن در زندگي انسان بويژه در كوهستان‌هاي سخت و سرد كردستان مي‌باشد، كشفي كه با مهار اهريمن سرما و تاريكي نويدبخش دنياي بهتر و آبادتري شد.
***
برگزاري آيين مير نوروزي در بعضي از مناطق كردستان يادآور اسطوره‌اي كهن است كه مي‌توان از آن به عنوان حلقه ارتباطي افسانه و تاريخ يادكرد. صاحب‌نظران در مورد دو شخصيت كاوه و ضحاك و جايگاه اين دو چهره‌ي افسانه‌اي سخنان متناقض بسيار گفته‌اند، در هر حال به نظر مي‌رسد كه رودررويي اين دو چهره ارتباطي تنگاتنگ با نوروز داشته باشد و اين روز به عنوان نقطه عطفي در پيروزي روشنايي بر تاريكي و فروپاشي امپراتوري اهريمني سرما و زمستان و آغاز سبز بهار برجسته شده است. در همين راستا انسان تاريخي سعي نمود كه وقوع بيشتر رويدادهاي مهم و كارساز را به نوروز باستاني نسبت دهد تا اين روز به عنوان سمبل شادي و تحول و نشاط اهورايي در تاريخ ماندگار شود. همچنانكه «سه‌يدي» شاعر برجسته و خوش ذوق كُرد مي‌سرايد:
نه‌ورۆز گوڵ جاسوس گوڵانی تازه‌ن
وه‌هار کیانان مزانی وازه‌ن
هێمای خۆ زمسان ته‌شریف نه‌به‌رده‌ن
نه‌ورۆز گوڵ موژده‌ی وه‌هار ئاورده‌ن
مزانی بڏۆ زمسان ویه‌رد
ته‌ختی یه‌خ به‌نڏش هه‌ودا به‌گه‌رد
وه‌خته‌ن به‌ربه‌یۆ ئوردووی گوڵاڵان
گێران ده‌روده‌شت چوون هه‌رده‌ی جاران
وه‌خته‌ن شه‌قایق سه‌ر باوه‌رۆ به‌ر
هۆردۆ ئاڵای سوور جه‌ باڵای که‌مه‌ر

________________________________________

شیرکو بیکس

________________________________________

شرکو بی که س گه وره پیاوی کرد:

شعر كردی با وجود محاصره‌ی فرهنگی، هرگز هویت ملی خود را از دست نداده و شاعران كرد بخاطر تشخیص امتیاز انسانی و مسیر متعهد خود، هرگز تسلیم تخیل بی بار و پروسه زیبایی كلام نمی‌شود. آنچه خط همبستگی زبان و جان خلاق این شاعران را به وجود می‌آورد، زبان مشترك آنها از یك حلقوم خونین است.
یكی از عمده عواملی كه تاكنون سبب حفظ و حراست فرهنگ ملت كرد شده است همین همسویی اندیشه‌ی قومی است. شاعران كرد به آن نكته فروزش و فراگیر اندوه و شادمانی مشترك انسانی رسیده‌اند و زبانشان ... همبسته‌ی بغض‌ها و بیم‌ها و دردها و عشق‌ها و عاشقانه‌های آدمی را در بر می گیرد.
شاعرانی كه رسوب، فرهنگ، دردها و ناعدالتیها و ادبیات این ملت را به گوش دنیا رسانده و خود نیز جهانی شده اند . یكی از این شاعران جهانی و معاصر كرد استاد شیركو بی‌كس می باشد.

چند شعر زیبا از شرکو بی کس : (ترجمه به فارسی)

چند شعر از کتاب "سلیمانیه و سپیده‌دم جهان" سروده شیرکو بی‌کس/ ترجمه: محمد رئوف مرادی، مریوان حلبچه‌ای و امان جلیلیان/ بازسرایی: سیدعلی صالحی/ موسسه انتشارات نگاه/ چاپ اول/ تهران – 1385

________________________________________

زندگی نامه مظهر خالقی
کتاب زندگی نامه مظهر خالقی خواننده محبوب کرد ( آهنگ وفا)

این کتاب که ابتدا در تابستان 1380 به صورت مصاحبه در کشور اسپانیا ضبط و در چهار فصل تنظیم شده است که تدوینگر آن دکتر عرفان قانعی فرد ، مترجم و نویسنده کرد ، می باشد که هم اکنون در آمریکا بسر می برد و به عنوان عضو هئیت علمی در دانشگاه فعالیت دارد.
استاد مظهر خالقی پس از زنده یاد سید علی اصغر کردستانی ، به عنوان استاد مسلم آواز کردی معاصر معروف است ، زیرا اکثر کردها معتقند که صدای محزون و لحن دلنشین او هر شنونده ای را مجذوب و محظوظ می کند اما متاسفانه در بیست سال اخیر کمتر شاهد فعلیتی جدی از وی بوده ایم و همچنان به غیبت و سکوت خود ادامه داده است.در صورتی که حضور پرشور و فعالیت جدی هنرمندان کرد در موسیقی معاصر ایران پس از انقلاب بسیار مشهود و انکار ناپذیر است ، هنرمندانی از چند نسل مختلف مانند " یوسف زمانی ، میرزاده ، فرج پوری ، ناظری ، کامکار ، عندلیبی ، تعریف ، ساعد ، پور ناظری ،خاک طینت و .... " ، که ابته برادران یوسف زمانی را جزو بنیان گذاران موسیقی کردی به شیوه ای علمی و آکادمیک در ایران می شناسند.
جهت مطالعه ی متن کامل به ادامه ی مطلب بروید
________________________________________

معرفي شاعران معاصر كرد (شيركو بى كس‎ ‎عبدالله پشيو لطيف هلمت فرهاد پيربال‎ ‎‏)
شاعران كرد آنطور كه بنظر مى رسد رنج هاى مشتركى دارند. آنها راويان قصه ى تلخ جنگ و آشوب و تبعيد و قربانيان برزخ بى عدالتى هستند كه در ازدحام پريشانى از وطن، عشق و مقاومت سروده اند.

________________________________________

مولوی کرد

سید عبدالرحیم فرزند ملا سعید نوه ملا یوسف جان فرزند ملا ابوبكر مصنفی چوری كه منتسب به سید محمد زاهد كه معروف به پیر خدر شاهو است می باشد . تخلص شعری وی ( مه عدوومی ) است و در فرهنگ و ادبیات كردی به مولوی مشهور است .